Δάκρυα, οι λέξεις που δεν λέμε
Όταν έπεσα πάνω σε αυτή την εικόνα ένιωσα ότι κάποιος άκουσε την απόγνωσή μου μπροστά στην κοινωνική απαγόρευση που νιώθω πολλές φορές όταν ακούω αυτό το «Έλα τώρα…. Σταμάτα να κλαίς» ή το άλλο που γεμίζει πιστεύω ενοχές αυτόν που πενθεί: «Μην κλαίς, βαραίνεις την ψυχή του/της και δεν τον/την αφήνεις ησυχάσει» ! Και μόνο στην σκέψη του Χριστόφορου, ή όταν προφέρω ακόμα και τα πρώτα γράμματα του ονόματος του ή ακόμα και από πουθενά, τα μάτια μου γεμίζουν δάκρυα. Παρατηρώ τους γύρω μου να αισθάνονται αδέξια και άβολα όταν βλέπουν κάποιον να κλαίει και να βιάζονται να τον παρηγορήσουν και να τον προτρέψουν να αλλάξει γρήγορα συναίσθημα λέγοντάς του πως όλα καλά θα πάνε.
Αυτό που προσωπικά νιώθω είναι ότι τα δάκρυα μας, ξεπλένουν την ψυχή μας,
εξερευνούμε με αυτά τα συναισθήματά μας, είναι ένας τρόπος να επικοινωνήσουμε στους άλλους το συναίσθημά μας είναι ένα είδους κάθαρσης και τελικά μέσα σε αυτά νιώθω μία δύναμη και όχι αδυναμία. Το κλάμα δυστυχώς μεταφράζεται ως αδυναμία, ως έλλειψη αυτοελέγχου αλλά αν σκεφτούμε πόσο μεγάλη εσωτερική δύναμη χρειάζεται κάποιος για να μπορέσει να εκφράσει το συναίσθημά του με αυθεντικό τρόπο χωρίς να τον ενδιαφέρει τι θα πουν οι άλλοι ή πως θα φανεί επειδή κλαίει, τότε μόνο ως αδυναμία δεν μπορεί να εκληφθεί.
Έχω δει βέβαια και ανθρώπους που πενθούν αλλά δεν κλαίνε
και κατανοώ ότι δεν είναι απαραίτητο ούτε απαιτείται να εκφράζει κάποιος την θλίψη του και να διαχειρίζεται την απώλεια του μέσα από το κλάμα. Υπάρχουν αρκετοί τρόποι να το κάνει κάποιος τα παραπάνω με τα δάκρυα να είναι ένας από αυτούς. Θα ήταν πιστεύω βοηθητικό να έχουμε την επίγνωση του εάν θέλουμε να κλάψουμε και δεν μπορούμε (και εάν κρύβεται κάτι πίσω από αυτό που μας είναι ωφέλιμο να δούμε) ή εάν απλά είναι ο δικός μας μοναδικός τρόπος να βιώσουμε την απώλειά μας.
Όπως όλα τα συναισθήματα και τα συναισθήματα που σχετίζονται με το πένθος
χρειάζονται αναγνώριση, έκφραση, χώρο και αποδοχή ώστε να κατευναστούν. Τα δάκρυά μας αποτελούν απλά έκφραση συναισθήματος και καλεί τον άλλον να το αντέξει αυτό χωρίς να χρειάζεται να προσφέρει κάτι εκείνη τη στιγμή. Αν κάποιος δε μπορεί να διαχειριστεί το γεγονός να κλαίνε μπροστά του ίσως το πιθανότερο είναι ότι έχει να κάνει με τον ίδιο παρά με αυτόν που κλαίει.
Αν και τα πράγματα έχουν διαφοροποιηθεί αρκετά από το παρελθόν εξακολουθεί να είναι σύνηθες, από μικρά παιδιά να μαθαίνουμε με άμεσο ή έμμεσο τρόπο πως είναι κακό να κλαίμε,
πως πρέπει να σταματήσουμε και να αλλάξουμε το συναίσθημά μας με κάποιο «θετικό». Στην ουσία χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε από μικροί διδασκόμαστε να κρύβουμε τα συναισθήματα μας και να τα κρατάμε μέσα μας. Επίσης το κλάμα έχει συνδεθεί με την γυναικεία φύση και έχει στερηθεί το προνόμιο αυτό στους άντρες με την γνωστή φράση «οι άντρες δεν κλαίνε».
Η αγαπημένη μου Elisabeth Kubler Ross, σεβαστή ψυχίατρος και παγκόσμια αυθεντία στο θέμα του θανάτου,
μας λέει ότι τα δάκρυα είναι ένας από τους πολλούς τρόπους με τους οποίους απελευθερώνουμε τη θλίψη μας, ένας από τους πολλούς θαυμαστούς ενσωματωμένους θεραπευτικούς μηχανισμούς. Δυστυχώς πολύ συχνά προσπαθούμε να σταματήσουμε αυτή την αναγκαία και πρωταρχική ανακούφιση των συναισθημάτων μας. Στο πένθος συχνά έχουμε μόνο δύο βασικές σκέψεις για το κλάμα: η πρώτη είναι η υπερβολική σκέψη της θλίψης που μας προκαλεί. Η δεύτερη είναι ότι πρέπει να σταματήσουμε να κλαίμε σταματώντας αυτό το φυσικό φαινόμενο.
Η ίδια αναφέρει στο βιβλίο της «On grief and grieving» ότι οι πενθούντες έχουν τον φόβο (τον οποίο ομολογώ είχα και εγώ τον πρώτο χρόνο του πένθους μου)
πως βιώνοντας τόσο μεγάλο πόνο, αν αρχίσουν να κλαίνε, δεν θα σταματήσουν ποτέ! Αυτό δεν μπορεί να συμβεί φυσικά και τα δάκρυα που δεν χύνονται, έχουν τον τρόπο να γεμίζουν το πηγάδι της θλίψης μας ακόμα πιο βαθιά. Τα δάκρυα αυτά, χωρίς τρόπο διεξόδου και θλίψη που αυτά περιέχουν, κατοικούν στο σώμα και την ψυχή μας. Κάποιες φορές όταν πενθείς αρχίζεις να κλαίς χωρίς να σκέφτεσαι συνειδητά αγαπημένο σου πρόσωπο. Τα απρόσμενα αυτά δάκρυα μας θυμίζουν ότι η απώλεια είναι πάντα εκεί, μέσα μας.
Μας αναφέρει επίσης, ότι τα δάκρυα είναι σύμβολο ζωής, είναι μέρος αυτού που είμαστε και του τι νιώθουμε.
Τα δάκρυα της θλίψης μας, ζούν μέσα σε εμάς και μέσα από εμάς. Μας αντιπροσωπεύουν και κατοικούν μέσα στον πόνο του πένθους μας Και το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να τα εμπιστευτούμε Είναι ο τρόπος που ο εσωτερικός μας πόνος εκφράζεται προς τα έξω και έχοντας δάκρυα για να κλάψουμε τότε θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε αυτό το εξαιρετικό θεραπευτικό δώρο χωρίς δισταγμό.
Δεν είναι πάντα εύκολο, αλλά προσπαθώ να διεκδικώ την έκφραση του πόνου μου
μέσα από τα δάκρυα που προσωπικά έχω ανάγκη και την εσωτερική ανακούφιση που αυτό μου φέρνει. Ίσως αν εμείς οι ίδιοι αισθανόμαστε εντάξει με το να αφήνουμε τα δάκρυά μας ελεύθερα και επικοινωνούμε στους γύρω μας την ανάγκη μας αυτή, τότε είναι πιθανό και οι γύρω μας να αρχίσουν να το αντέχουν με βοηθητικό τρόπο για εμάς.
Με αγάπη,
Αναστασία
«Το κλάμα σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι δεν τα καταφέρνουμε. Το κλάμα λέει: «Πονάω και δεν φοβάμαι να το δείξω»
(Zoe Clarke-Coates)