Dias de los Muertos - Μεξικό. Mία χώρα που ο θάνατος έχει άλλη θέση στην ζωή της

Στο Μεξικό υπάρχουν 3 θάνατοι: όταν μαθαίνεις ότι είσαι θνητός, όταν πεθαίνεις και ο τρίτος….όταν είναι η τελευταία φορά που κάποιος σε αυτή τη ζωή, αναφέρει το όνομα σου!

Το βρίσκω συγκλονιστικό…

Πόσο σημαντική είναι η θύμηση και πόσο το βροντοφωνάζουν στο Μεξικό, στο οποίο σήμερα ξημερώνει η Dias de los Muertos, η ημέρα των νεκρών. 'Όσοι έχετε δει την παιδική ταινία Coco που με υπέροχο τρόπο περιγράφει (μεταξύ άλλων σημαντικών μνημάτων ζωής) την σημασία της διατήρησης την μνήμης των αγαπημένων μας που δεν είναι πια μαζί μας, ξέρετε ακριβώς τι είναι η ημέρα αυτή.

Día de Muertos, η ημέρα των νεκρών θεωρείται μια γιορτή της μνήμης και μια τελετουργία που προτάσσει τη μνήμη έναντι της λήθης.

Σε αυτόν τον εορτασμό, ο θάνατος δεν αντιπροσωπεύει μια απουσία αλλά μια ζωντανή παρουσία- ο θάνατος είναι ένα σύμβολο ζωής που υλοποιείται στον βωμό που προσφέρεται. Με αυτή την έννοια, πρόκειται για μια γιορτή που έχει μεγάλη λαϊκή υπερβατικότητα, καθώς περιλαμβάνει ποικίλα νοήματα, από φιλοσοφικά έως υλικά.

Έχω την χαρά και την τιμή να γνωρίζω την γιορτή αυτή από πολύ κοντά, καθώς ζήσαμε στο Μεξικό 2 χρόνια για τις θεραπείες του Χριστόφορου μας. Εκτός από τους συγκλονιστικούς ανθρώπους που γνωρίσαμε που η καρδιά μας τους ανήκει για πάντα, γνωρίσαμε μαζί τους και μία χώρα που ο θάνατος έχει άλλη θέση στην ζωή της. Πιο γλυκιά…πιο ανθρώπινη…ζει μαζί τους με μία ομορφιά και σεβασμό.

Μα γίνεται κάτι τέτοιο? ίσως αναρωτιέστε.

Θα απαντήσω με κάτι όμορφο και αληθινό που διάβασα από τον Octavio Paz : "Για τον κάτοικο της Νέας Υόρκης, του Παρισιού ή του Λονδίνου, ο θάνατος είναι μια λέξη που δεν λέγεται ποτέ επειδή καίει τα χείλη. Ο μεξικανός, από την άλλη πλευρά, τη λέει συχνά. Αστειεύεται, κοιμάται και γιορτάζει με αυτόν… Είναι αλήθεια ότι υπάρχει ίσως τόσο φόβος στη στάση του όσο και σε αυτή άλλων, αλλά τουλάχιστον ο θάνατος και ο φόβος δεν κρύβεται ούτε απωθείται, τον παρακολουθεί πρόσωπο με πρόσωπο με υπομονή, περιφρόνηση ή ειρωνεία…”

Το Μεξικό, λοιπόν, μια χώρα πλούσια σε πολιτισμό και παραδόσεις, ξεχωρίζει καθώς μια από τις κύριες πτυχές που συνθέτουν την ταυτότητά του ως έθνος είναι η αντίληψη της ζωής, του θανάτου και όλων των παραδόσεων και πεποιθήσεων που περιστρέφονται γύρω τους.

Η Día de los Muertos αναγνωρίζει τον θάνατο ως ένα φυσικό μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας, μια συνέχεια. Την μέρα αυτή, οι νεκροί είναι επίσης μέρος της κοινότητας, ξυπνούν από τον αιώνιο ύπνο τους και μοιράζονται τις εορταστικές εκδηλώσεις με τους αγαπημένους τους. Ντύνονται και βάφονται σαν σκελετοί, όχι για να τρομάξουν τους άλλους, αλλά για να συμφιλιωθούν με τον θάνατο.

Ίσως το πιο γνωστό σύμβολο της μέρας αυτής της γιορτής να είναι τα calacas και τα calaveras (σκελετοί και κρανία) που εμφανίζονται παντού και σχεδόν πάντα απεικονίζονται σαν να απολαμβάνουν τη ζωή, συχνά σε φανταχτερά ρούχα και διασκεδαστικές καταστάσεις. Είναι ο τρόπος των Μεξικανών για να μας θυμίσουν ότι όλοι μας.. είμαστε ίδιοι από μέσα!

Ένας βωμός, La Ofrenda, φτιάχνεται στα σπίτια για να καλωσορίσουν τις ψυχές, στις οποίες προσφέρουν φαγητά και όλα αυτά που αγαπούσαν. Φτιάχνω και εγώ πια εδώ στην Ελλάδα κάθε χρόνο την Ofrenda για τον Χριστόφορο και για όλα τα παιδιά που ζήσαμε μαζί στον Μεξικό.

Ένα μέρος μου, θα ζει για πάντα στο Μεξικό και νιώθω τόσο μα τόσο ευλογημένη που ήμουν μέρος μία τέτοιας κουλούρας η οποία σίγουρα έχει βάλει το λιθαράκι της στον τρόπο που σκέφτομαι πια σε σχέση με τον θάνατο αλλά και σε σχέση με το πένθος. Έχοντας ζήσει με ανθρώπους και ενήλικες αλλά και μικρά παιδιά που δεν φοβούνται, δεν απωθούν αλλά εκφράζουν ανοιχτά, με θάρρος και σεβασμό, τα συναισθήματά τους για τον θάνατο, για το πένθος για την θλίψη συμπεριλαμβάνοντάς τα αβίαστα στην ζωή τους, νιώθω πραγματικά τυχερή.

Ίσως ακουστεί κοινότυπο ίσως όχι, αλλά πραγματικά το νιώθω και το βιώνω κάθε στιγμή: Αυτοί που αγαπήθηκαν πραγματικά δεν φεύγουν από μέσα μας. Δεν χάνεται η αγάπη, δεν παλιώνει, δεν πεθαίνει ποτέ. Ακόμα και εάν δεν αγγίζεται, υπάρχει. Κι αν αυτοί που αγαπήσαμε δεν υπάρχουν πια στην ζωή μας, έχουν κλειδώσει μια θέση στην καρδιά μας για πάντα.

Ευχή μου, τα ονόματά των αγαπημένων μας να μην ξεχαστούν και οι ιστορίες τους και η αγάπη που δημιουργήσαμε να παραμείνουν ζωντανές μέσα από εμάς αλλά και από άλλους ανθρώπους που τους γνώρισαν και τους αγάπησαν. Και να βρίσκουμε το θάρρος, όσα χρόνια και αν περάσουν, να μην κρύβουμε, να μην απωθούμε τα συναισθήματά μας.

Με αγάπη,

Αναστασία

Η Ofrenda του Χριστόφορου μας στην Ελλάδα, φτιαγμένη από όλους μας με αγάπη, με όλα τα διακοσμητικά από ζάχαρη από το Μεξικό.